Σὲ κάποιες χῶρες, «βάρβαρες», «ἀδιαφώτιστες», σπανίως βλέπεις ἐκκλησίες καὶ μοναστήρια - ῥημάδια.
Ὅταν «κάποιοι» κατὰ τὰς τροπὰς τῆς Ἱστορίας τὰ καταστρέφουν, τὰ καῖνε, τὰ διαγουμίζουν, ἕνας «χαμηλῆς μόρφωσης λαουτζῖκος», σπεύδει νὰ τὰ ἀποκαταστήσῃ ὅπως ὅπως.
Ἄλλοτε μὲ «γοῦστο» καὶ μὲ «σχέδιο», ἄλλοτε μέ τσιμεντολίθους, ἐλενίτ καὶ ἄλλα «ποταπὰ» ὑλικά.
Καὶ μέσα σ᾿ αὐτὰ ὁ πανάρχαιος, ὁ «πρωτόγονος», ὁ «παράλογος» θεσμὸς τῆς λατρείας συνεχίζεται, σάν νὰ μὴν εἶχε ποτέ διακοπεῖ.
Σ᾿ ἄλλες χῶρες, «πολιτισμένες», «διαφωτισμένες», οἱ χῶροι τῆς λατρείας ἔχουν γίνῃ «πολιτιστικὰ ἀγαθά».
Κάθε φθορὰ τους φέρει μεγίστην ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΝ θλίψιν εἰς τὴν καρδίαν παντὸς φιλοτέχνου, παντὸς «ἐστέτ».
Ὁ ἀρχιτέκτων, θρηνεῖ ἐπὶ τοῦ ὤμου τοῦ τεχνοκρίτου κι ὁ ἱστορικὸς τῆς Τέχνης προσφέρει τὸ μανδήλι του πρὸς ἀπόσμηξιν τῶν δακρύων.
Ἄν τύχῃ παρακεῖ κάποιος «ἀγαθιάρης» νὰ θρηνῇ διὰ τὸ χαμένον προσκυνητάρι του, οἱ λοιποὶ τὸν βλέπουν μὲ τὴν γνώριμον κατανοητικὴν συμπάθειαν τῆς ἀνωτερότητος ἐκείνου ποὺ ἔχει ξεφύγῃ ἀπ᾿ τὰς «θρησκομανεῖς προκαταλήψεις».
Μετά ἔρχονται οἱ λογῆς μηχανισμοὶ προστασίας τῆς «πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς» νὰ θεραπεύσουν ὅ,τι «ἀνήκει στὴν ἀνθρωπότητα». Μηχανισμοί, ἡμεδαποὶ καὶ διεθνεῖς.
Μετά, ὅλα πάλι εἶναι κόμιλφώ.
Μποροῦν πάλι νὰ διοργανωθοῦν ἐκεῖ «βραδιές ποίησης», «ἠβέντς», ἴσως καὶ «χάπενινγκς».
Ἴσως μιά φορὰ τὸν χρόνο, νὰ ἐπιτραπῇ στοὺς «παλαιοὺς χρήστας» νὰ συμπροσευχηθοῦν. (Ἄχ, πόσο γραφικό!).
Τὸ 1981, εἰς μιάν ἐπίσκεψίν μου ἐν Ἁγίῳ Ὄρει, γνωρίσας τὸν ἀείμνηστον μοναχόν, ποιητὴν καὶ λόγιον Μωυσῆν τὸν (τότε) Σιμωνοπετρίτην, εἶχον γίνει ἔξω φρενῶν ὅταν μοῦ εἶχε πεῖ δείχνοντας μὲ μιὰ μαγκούρα τὸ ὑπέροχο μοναστήρι του:
-Σωτηράκη, ὡραῖα ὅλα τοῦτα δῷ τά πανάρχαια λείψανα. Καί πόσοι σπουδαῖοι ἄνθρωποι, μορφωμένοι, ἔρχονται νὰ τὰ δοῦν! Ξέρεις ὅμως κάτι; Ἄν αὐτὴ ἐδῷ ἡ μαγκούρα (ἄπαγε τῆς βλασφημίας) ἦταν μαγική, καὶ μ᾿ ἕνα κούνημά της ὅλα τοῦτα τὰ ἔκανα νὰ μοιάζουν μὲ τὰ προάστεια τοῦ Καΐρου, μὲ τσιμεντόλιθους καὶ ἐλενίτ, ξέρεις ποιοί θάρχονταν ἐδῷ;
-Ὄχι, τοῦ εἶπα (κάπως ζοχαδιασμένος).
-Αὐτοὶ πού δέν ψάχνουν γι᾿ ἀξιοθέατα καί «μοναδικές ἐμπειρίες». Οὔτε γι᾿ «ἀποδράσεις στὸ χρόνο».
Θάρχονταν, ξέρεις ποιοί;
(Κι ἐκεῖ μοῦ ἐξαπέλυσε μιάν ἀπ᾿ τὶς ἀγαπημένες του «ἑλληνικοῦρες»):
«Εἰσί γάρ δή οἱ περί τάς τελετάς ναρθηκοφόροι μέν πολλοί, Βάκχοι δέ τε παῦροι».
Η ΕΙΚΩΝ:
Τὸ ῥημαδιασμένον ἀπ᾿ τὸν 16ον αἰῶνα ἀββαεῖον τοῦ Whitby, ἐν Βορείῳ Ὑορκσάιρ. (Ἀρχιεπισκοπὴ τῆς Ὑόρκης).
Γνωστὸν κι ἀπ᾿ τὸν «Δράκουλαν» τοῦ Ἀβραάμ Στόουκερ.
