(Ἀπόσπασμα ἐκ τοῦ ὑπὸ κατάρτισιν δοκιμίου μου «Ἡ Ἀνισταμένη Ἱπποσύνη».
...Ἕνα ἀσφαλέστατον κριτήριον διακρίσεως ἑνὸς -ἁπλῶς- Ἀξιοπρεποῦς ἀνθρώπου ἔναντι ἑνὸς Ἀξιοπρεπεστάτου ἀνθρώπου, εἶναι καὶ τὸ ἑξῆς:
Ὁ πρῶτος οὐδέποτε θὰ «φάγῃ» ἐκεῖ ὅπου «ἔπτυσε», ὅσον καὶ ἂν τὸ «ἐκεῖ» ἔχει καθαρισθῇ καὶ εὐτρεπισθῇ.
Ὁ δεύτερος, -ἐπὶ πλέον-, δὲν θὰ «πτύσῃ» ποτὲ ἐκεῖ ὅπου «ἔφαγε», ὅσον καὶ ἂν τὸ «ἐκεῖ» ἔχει αὐτεξευτελισθῇ.
Ἡ ἀηδία εἶναι μιὰ φυσικὴ ἀντίδρασις, σχεδὸν ἐμπίπτουσα εἰς τὰ ἐρεβώδη βασίλεια τῶν ἐνστίκτων, συντρέχουσα ἐνίοτε τὴν αἰσθητικὴν μας, ὅταν ἡ λογικὴ μας ἀπεργεῖ.
Ἡ Μεγαλοψυχία ἔναντι τοῦ αὐτεξευτελιζομένου εἶναι ἕνα καθαρῶς ψυχικὸν δώρημα, ἱσταμένη ἀτάραχος πρὸ τῆς ἐκπτώσεως ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ἐξυψώθησαν, ἐλατρεύθησαν, ὑπερεξετιμήθησαν.
Δὲν ἀποτελεῖ τὴν φενάκην ἑνὸς ἀναδρόμου καὶ ἀνοήτου ἐξωραϊσμοῦ, πρὸς κάποιον ὁ ὁποῖος ἐπέλεξε νὰ ἐκπέσῃ, ἐπειδὴ δὲν ἠδυνήθη νὰ παραμείνῃ ἐπὶ πολὺ ὀρθός.
Ἂν συνέβαινε αὐτό, θὰ ἦτο ἄνευ ἀξίας διὰ τὸν Ἀξιοπρεπέστατον, ἐπειδὴ αὐτὸς θὰ ἐκινῆτο ἐκ ταπεινῶν ἐλατηρίων αὐτοδικαιολογήσεώς του διὰ τὸ ὅτι κάποτε ἐπέλεξε νὰ τιμήσῃ τὸν πεσόντα, ὅτε αὐτὸς ἠδύνατο, ἢ προσεπάθει νὰ ἵσταται ὀρθός.
Ὁ Ἀξιοπρεπέστατος εἶναι «ἀριστοκράτης» καὶ ὡς τέτοιος φορεῖ μιὰν ἐκ τοῦ ἀποτελέσματος ἐμφανεστάτην ἠθικὴν πανοπλίαν, ἔναν «ἐξωσκελετὸν» ὅπως θὰ ἔλεγον οἱ ἐντομολόγοι.
Αὐτὴ ἡ πανοπλία -διὰ νὰ τιμήσωμε καὶ ὁλίγον τὸν Λατῖνον Λόγον- εἶναι ἡ Magnanimitas, ἡ Μεγαλοψυχία.
Ἡ Μεγαλοψυχία εἶναι μιὰ θυελλώδης ἐσωτερικὴ δύναμις, ἡ ὁποὶα στερεῖ σαρωτικῶς κάθε εἴτε ἐγγενῆ, εἴτε ἐπίκτητον δυνατότητα τοῦ ἑαυτοῦ μας νὰ παράγῃ, νὰ ἐπεξεργάζηται, νὰ μεταδίδῃ ταπεινὰς σκέψεις, χυδαίους λογισμούς καὶ κατήγορον λόγον.
Ὁ Ἀξιοπρεπέστατος αἰσθάνεται τόσον ἰσχυρὸς ἐν τῇ κραταιότητι αὐτοῦ τοῦ ἐξωσκελετοῦ τῆς Μεγαλοψυχίας, ὥστε νὰ ἀρνῆται ἀκόμη καὶ αὐτὴν ταύτην τὴν ὑπεράσπισιν τοῦ ἑαυτοῦ του, ὡς ἕνας εὐγενὴς ῥαπιζόμενος ὑπὸ τινος χυδαίου, ἀπαξιεῖ νὰ τὸν καλέσῃ εἰς ...μονομαχίαν.
Ἡ Magnanimitas ὅμως, κεκλεισμένη ἁπλῶς εἰς τὰ Ἅγια τοῦ Ἱεροῦ τῆς Καρδίας μας, παραμένουσα ἀνεκδήλωτος καὶ κάθειρκτος τῆς μονώσεως καὶ τῆς φυγῆς μας, τρέπεται εἰς αὐτοκαταναλωτικὴν ματαιότητα.
Ζητεῖ διέξοδον καὶ ἐκδήλωσιν τόσον ἐντόνως, ὅσον καὶ ἡ κακία ἐντὸς τοῦ μοχθηροῦ καὶ χαμερποῦς ἀνθρώπου.
Ἡ ἐκδήλωσις αὐτὴ εἶναι ἡ περίφημος Clementia, ἡ καθ᾿ ἡμᾶς Ἐπιείκεια, ἔννοια ἄγνωστος εἰς τὰς κατωτέρας ψυχάς.
Ἡ σχεδὸν ...μυητικὴ λογικὴ τοῦ Ἀριστοτέλους εἰς τὰ «Ἠθικὰ Νικομάχεια», εἰς μιὰν ἐκτεταμένην ἐξέτασιν τῆς Ἐπιεικείας, λέξεως ἐτυμολογουμένης διὰ τῆς ἐμπροθέτου λέξεως ἐπὶ καὶ «εἰκής» -μετοχῆς τοῦ ῥήματος ἔοικα-, καλύπτει πλήρως καὶ ἐπεξηγεῖ ἐναργῶς τὴν φυσικὴν αὐτὴν ἐκδήλωσιν τῆς Μagnanimitatis.
Καὶ τὴν καλύπτει, παρουσιάζων αὐτὴν ὡς «...ταὐτὸν ἄρα δίκαιον καὶ ἐπιεικές, καὶ ἀμφοῖν σπουδαίοιν ὄντοιν κρεῖττον τὸ ἐπιεικές. Ποιεῖ δὲ τὴν ἀπορίαν ὅτι τὸ ἐπιεικὲς δίκαιον μέν ἐστιν, οὐ τὸ κατὰ νόμον δέ, ἀλλ᾿ ἐπανόρθωμα νομίμου δικαίου...».
Ὁ Ἀξιοπρεπέστατος, ὡς Μεγαλόψυχος, «δρᾷ» διὰ τῆς ...μὴ δράσεως, προβαίνων εἰς τὴν ἄρνησιν τοῦ δικαιώματος νὰ συνευτελίσῃ τὸν αὐτεξευτελισθέντα, προκειμένου νὰ τὸν «τιμωρήσῃ», ἢ ἀπλῶς διὰ νὰ δείξῃ πρὸς τὸν «κόσμον», πόσον ἀξιοπρεπὴς εἶναι αὐτός καὶ πόσον ἀηδιάζει ἐκ τῆς κατάντιας ἐκείνου μετὰ τοῦ ὁποίου ἄλλοτε συνεπορεύθη...
Ὁ πρῶτος οὐδέποτε θὰ «φάγῃ» ἐκεῖ ὅπου «ἔπτυσε», ὅσον καὶ ἂν τὸ «ἐκεῖ» ἔχει καθαρισθῇ καὶ εὐτρεπισθῇ.
Ὁ δεύτερος, -ἐπὶ πλέον-, δὲν θὰ «πτύσῃ» ποτὲ ἐκεῖ ὅπου «ἔφαγε», ὅσον καὶ ἂν τὸ «ἐκεῖ» ἔχει αὐτεξευτελισθῇ.
Ἡ ἀηδία εἶναι μιὰ φυσικὴ ἀντίδρασις, σχεδὸν ἐμπίπτουσα εἰς τὰ ἐρεβώδη βασίλεια τῶν ἐνστίκτων, συντρέχουσα ἐνίοτε τὴν αἰσθητικὴν μας, ὅταν ἡ λογικὴ μας ἀπεργεῖ.
Ἡ Μεγαλοψυχία ἔναντι τοῦ αὐτεξευτελιζομένου εἶναι ἕνα καθαρῶς ψυχικὸν δώρημα, ἱσταμένη ἀτάραχος πρὸ τῆς ἐκπτώσεως ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ἐξυψώθησαν, ἐλατρεύθησαν, ὑπερεξετιμήθησαν.
Δὲν ἀποτελεῖ τὴν φενάκην ἑνὸς ἀναδρόμου καὶ ἀνοήτου ἐξωραϊσμοῦ, πρὸς κάποιον ὁ ὁποῖος ἐπέλεξε νὰ ἐκπέσῃ, ἐπειδὴ δὲν ἠδυνήθη νὰ παραμείνῃ ἐπὶ πολὺ ὀρθός.
Ἂν συνέβαινε αὐτό, θὰ ἦτο ἄνευ ἀξίας διὰ τὸν Ἀξιοπρεπέστατον, ἐπειδὴ αὐτὸς θὰ ἐκινῆτο ἐκ ταπεινῶν ἐλατηρίων αὐτοδικαιολογήσεώς του διὰ τὸ ὅτι κάποτε ἐπέλεξε νὰ τιμήσῃ τὸν πεσόντα, ὅτε αὐτὸς ἠδύνατο, ἢ προσεπάθει νὰ ἵσταται ὀρθός.
Ὁ Ἀξιοπρεπέστατος εἶναι «ἀριστοκράτης» καὶ ὡς τέτοιος φορεῖ μιὰν ἐκ τοῦ ἀποτελέσματος ἐμφανεστάτην ἠθικὴν πανοπλίαν, ἔναν «ἐξωσκελετὸν» ὅπως θὰ ἔλεγον οἱ ἐντομολόγοι.
Αὐτὴ ἡ πανοπλία -διὰ νὰ τιμήσωμε καὶ ὁλίγον τὸν Λατῖνον Λόγον- εἶναι ἡ Magnanimitas, ἡ Μεγαλοψυχία.
Ἡ Μεγαλοψυχία εἶναι μιὰ θυελλώδης ἐσωτερικὴ δύναμις, ἡ ὁποὶα στερεῖ σαρωτικῶς κάθε εἴτε ἐγγενῆ, εἴτε ἐπίκτητον δυνατότητα τοῦ ἑαυτοῦ μας νὰ παράγῃ, νὰ ἐπεξεργάζηται, νὰ μεταδίδῃ ταπεινὰς σκέψεις, χυδαίους λογισμούς καὶ κατήγορον λόγον.
Ὁ Ἀξιοπρεπέστατος αἰσθάνεται τόσον ἰσχυρὸς ἐν τῇ κραταιότητι αὐτοῦ τοῦ ἐξωσκελετοῦ τῆς Μεγαλοψυχίας, ὥστε νὰ ἀρνῆται ἀκόμη καὶ αὐτὴν ταύτην τὴν ὑπεράσπισιν τοῦ ἑαυτοῦ του, ὡς ἕνας εὐγενὴς ῥαπιζόμενος ὑπὸ τινος χυδαίου, ἀπαξιεῖ νὰ τὸν καλέσῃ εἰς ...μονομαχίαν.
Ἡ Magnanimitas ὅμως, κεκλεισμένη ἁπλῶς εἰς τὰ Ἅγια τοῦ Ἱεροῦ τῆς Καρδίας μας, παραμένουσα ἀνεκδήλωτος καὶ κάθειρκτος τῆς μονώσεως καὶ τῆς φυγῆς μας, τρέπεται εἰς αὐτοκαταναλωτικὴν ματαιότητα.
Ζητεῖ διέξοδον καὶ ἐκδήλωσιν τόσον ἐντόνως, ὅσον καὶ ἡ κακία ἐντὸς τοῦ μοχθηροῦ καὶ χαμερποῦς ἀνθρώπου.
Ἡ ἐκδήλωσις αὐτὴ εἶναι ἡ περίφημος Clementia, ἡ καθ᾿ ἡμᾶς Ἐπιείκεια, ἔννοια ἄγνωστος εἰς τὰς κατωτέρας ψυχάς.
Ἡ σχεδὸν ...μυητικὴ λογικὴ τοῦ Ἀριστοτέλους εἰς τὰ «Ἠθικὰ Νικομάχεια», εἰς μιὰν ἐκτεταμένην ἐξέτασιν τῆς Ἐπιεικείας, λέξεως ἐτυμολογουμένης διὰ τῆς ἐμπροθέτου λέξεως ἐπὶ καὶ «εἰκής» -μετοχῆς τοῦ ῥήματος ἔοικα-, καλύπτει πλήρως καὶ ἐπεξηγεῖ ἐναργῶς τὴν φυσικὴν αὐτὴν ἐκδήλωσιν τῆς Μagnanimitatis.
Καὶ τὴν καλύπτει, παρουσιάζων αὐτὴν ὡς «...ταὐτὸν ἄρα δίκαιον καὶ ἐπιεικές, καὶ ἀμφοῖν σπουδαίοιν ὄντοιν κρεῖττον τὸ ἐπιεικές. Ποιεῖ δὲ τὴν ἀπορίαν ὅτι τὸ ἐπιεικὲς δίκαιον μέν ἐστιν, οὐ τὸ κατὰ νόμον δέ, ἀλλ᾿ ἐπανόρθωμα νομίμου δικαίου...».
Ὁ Ἀξιοπρεπέστατος, ὡς Μεγαλόψυχος, «δρᾷ» διὰ τῆς ...μὴ δράσεως, προβαίνων εἰς τὴν ἄρνησιν τοῦ δικαιώματος νὰ συνευτελίσῃ τὸν αὐτεξευτελισθέντα, προκειμένου νὰ τὸν «τιμωρήσῃ», ἢ ἀπλῶς διὰ νὰ δείξῃ πρὸς τὸν «κόσμον», πόσον ἀξιοπρεπὴς εἶναι αὐτός καὶ πόσον ἀηδιάζει ἐκ τῆς κατάντιας ἐκείνου μετὰ τοῦ ὁποίου ἄλλοτε συνεπορεύθη...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου